Zrozumienie dysbiozy i jej roli w zdrowiu psychicznym

Dysbioza odnosi się do zaburzenia równowagi lub nieprawidłowego dostosowania mikrobiomu jelitowego, czyli złożonej społeczności mikroorganizmów zamieszkujących przewód pokarmowy. Coraz więcej dowodów wskazuje na głębokie powiązanie między zdrowiem mikrobioty jelitowej a zdrowiem psychicznym. Ta złożona relacja jest kluczowa dla rozwijającej się dziedziny , podkreślającej, jak zmiany w populacjach mikroorganizmów mogą wpływać na lub nawet powodować zaburzenia zdrowia psychicznego.

Czym jest dysbioza?

Dysbioza występuje, gdy naturalna równowaga bakterii jelitowych zostaje zakłócona przez czynniki takie jak antybiotyki, zmiany diety, stres, infekcje czy przewlekłe choroby. Ta nierównowaga może prowadzić do nadmiernego rozrostu szkodliwych bakterii przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby pożytecznych mikroorganizmów, osłabiając funkcjonowanie przewodu pokarmowego i zdrowie całego organizmu.

Kluczowymi objawami dysbiozy są dyskomfort trawienny, stan zapalny oraz zaburzenia wchłaniania składników odżywczych. Jednak jej skutki wykraczają poza jelita, oddziałując na odległe narządy, szczególnie mózg. Badania sugerują, że dysbioza może modulować produkcję neuroprzekaźników, odpowiedź immunologiczną, a nawet przepuszczalność bariery krew-mózg.

Powiązania mikrobiomu jelitowego ze zdrowiem psychicznym

Mikrobiom jelitowy składa się z bilionów bakterii, grzybów, wirusów i innych mikroorganizmów. Pełni on istotne funkcje, w tym wspomaga trawienie, syntezę witamin oraz regulację układu odpornościowego. Co ważne, komunikuje się dwukierunkowo z mózgiem za pomocą dróg nerwowych, hormonalnych i immunologicznych.

Badania pokazują, że mikroby jelitowe produkują i wpływają na dostępność kluczowych neuroprzekaźników, takich jak serotonina, dopamina i kwas gamma-aminomasłowy (GABA), które odgrywają integralną rolę w regulacji nastroju i funkcji poznawczych. Serotonina, często nazywana „neuroprzekaźnikiem dobrego samopoczucia”, jest produkowana w około 90% w jelitach, co podkreśla kluczową rolę mikrobiomu w stanach emocjonalnych.

Dowody łączące dysbiozę z zaburzeniami psychicznymi

Nowe publikacje naukowe opisują związki między dysbiozą a różnymi zaburzeniami psychiatrycznymi, w tym depresją, lękiem, spektrum autyzmu oraz schizofrenią. Na przykład u pacjentów z depresją często obserwuje się odmienny profil mikrobioty jelitowej w porównaniu do zdrowych osób, cechujący się mniejszą różnorodnością oraz zmniejszoną liczbą bakterii o działaniu przeciwzapalnym.

Modele zwierzęce dostarczają przekonujących dowodów: myszy wolne od drobnoustrojów (germ-free) wykazują zmienione reakcje na stres i zachowania przypominające lęk oraz depresję. Co więcej, przeszczepy mikrobioty kałowej (FMT) od ludzi z zaburzeniami do gryzoni skutecznie przenosiły cechy behawioralne, co dodatkowo potwierdza udział mikrobiomu w tych procesach.