Jakie efekty ma mikrobiom jelit na mózg?

W ostatnich latach złożona relacja między mikrobiomem jelitowym a zdrowiem mózgu zaciekawiła naukowców i osoby dbające o zdrowie. W miarę jak badacze zagłębiają się w „oś jelito–mózg”, nowe odkrycia podkreślają, jak mikroorganizmy w układzie pokarmowym mogą kształtować nasze emocje, zdolności poznawcze i ogólny stan psychiczny. Ten wpis na blogu przyjrzy się wpływowi mikrobiomu jelitowego na funkcje mózgu, regulację nastroju, lęk, depresję i wydajność poznawczą. Analizując najnowsze ustalenia naukowe i pokazując, jak testy mikrobiomu jelitowego mogą ujawnić praktyczne wskazówki, oferujemy praktyczne porady wspierające zdrowie psychiczne poprzez dbanie o jelita. Zrozumienie tej skomplikowanej, lecz fascynującej zależności może pomóc odblokować naturalne sposoby optymalizacji funkcji mózgu i stabilności emocjonalnej.

Szybkie podsumowanie

• Mikrobiom jelitowy składa się z bilionów mikroorganizmów w przewodzie pokarmowym, które komunikują się z mózgiem przez oś jelito–mózg.
• Zmiany w składzie mikrobioty jelitowej mogą wpływać na nastrój, funkcje poznawcze, poziom lęku, a nawet zachowanie.
• Testy mikrobiomu jelitowego pomagają ujawnić zaburzenia równowagi i są kluczowe przy opracowywaniu spersonalizowanych interwencji dla zdrowia psychicznego.
• Niektóre bakterie jelitowe produkują neuroprzekaźniki wpływające na mózg, takie jak serotonina i GABA, co przyczynia się do regulacji nastroju.
• Słabe zdrowie układu pokarmowego może prowadzić do neurozapaleniem, wpływając z czasem na pamięć, koncentrację i zdrowie emocjonalne.
• Interwencje takie jak probiotyki, zmiany diety i prebiotyki mogą przywrócić równowagę i naturalnie poprawić wydajność mózgu.
• Możesz rozważyć spersonalizowane opcje testowania mikrobiomu jelitowego, takie jak test mikrobiomu InnerBuddies, aby uzyskać dopasowane rekomendacje.

Wprowadzenie do mikrobiomu jelitowego i jego roli w zdrowiu ogólnym

Mikrobiom jelitowy to duża i zróżnicowana społeczność bakterii, grzybów, wirusów i innych mikroorganizmów zasiedlających przewód pokarmowy — zwłaszcza jelita. Szacuje się, że w naszych jelitach znajduje się około 100 bilionów mikroorganizmów, co oznacza, że przewyższają one liczbę komórek ludzkich w przybliżeniu w stosunku 1,3 do 1. Każdy człowiek ma unikalny mikrobiom, na który wpływają genetyka, dieta, środowisko i styl życia. Znaczenie mikrobiomu jelitowego wykracza daleko poza trawienie i wchłanianie składników odżywczych. Badania wykazały, że mikroby jelitowe odgrywają kluczową rolę w modulacji układu odpornościowego, metabolizmie, regulacji hormonów, a — co może być zaskakujące — także w zdrowiu psychicznym. Coraz więcej dowodów wskazuje na dwukierunkową relację między jelitami a mózgiem, zwaną osią jelito–mózg. Zrozumienie indywidualnego mikrobiomu jelitowego dzięki badaniom naukowym otwiera nowe możliwości w spersonalizowanej opiece zdrowotnej. Na przykład produkty takie jak test mikrobiomu InnerBuddies mogą dostarczyć informacji o profilu mikrobów, identyfikując zaburzenia równowagi lub dysbiozę, które mogą przyczyniać się do przewlekłego stanu zapalnego, zmniejszonego wchłaniania składników odżywczych czy problemów ze zdrowiem psychicznym. Celowane interwencje — od dostosowania makroskładników w diecie po suplementację określonymi probiotykami — można dostosować na podstawie wyników testu mikrobiomu. Dzięki temu badanie mikrobiomu jelitowego staje się nie tylko narzędziem diagnostycznym, ale fundamentem spersonalizowanej strategii zdrowotnej i prewencyjnej. W miarę jak zgłębiamy połączenie między jelitami a mózgiem, coraz jaśniej widać, że zdrowie psychiczne i wydajność poznawcza nie ograniczają się wyłącznie do mózgu — są głęboko zakorzenione w stanie jelit i ich mieszkańców mikrobiologicznych.

Mikrobiom jelitowy i oś jelito–mózg: łączenie mikrobioty ze zdrowiem psychicznym

Oś jelito–mózg (GBA) to dwukierunkowy system komunikacji między ośrodkowym układem nerwowym (OUN) a jelitowym układem nerwowym (ENS), często nazywanym „drugim mózgiem” znajdującym się w jelitach. Ta złożona ścieżka umożliwia stałą wymianę informacji między jelitami a mózgiem poprzez sygnały nerwowe, hormonalne i immunologiczne. Rosnąca liczba badań wskazuje, że bakterie jelitowe mogą wpływać na chemię mózgu, z konkretnymi efektami dla regulacji nastroju, reakcji na stres, a nawet zaburzeń psychiatrycznych. Mikrobiota jelitowa produkuje i wchodzi w interakcje z neuroprzekaźnikami i neuropeptydami takimi jak serotonina, dopamina, noradrenalina i gamma-aminomasłowy kwas (GABA). W rzeczywistości około 90% serotoniny organizmu — neuroprzekaźnika kojarzonego z uczuciem szczęścia i dobrego samopoczucia — jest produkowane w jelicie. Zaburzone społeczności bakteryjne, znane jako dysbioza, mogą zakłócać prawidłową produkcję neuroprzekaźników i modyfikować funkcjonowanie nerwu błędnego — głównego połączenia nerwowego osi jelito–mózg. Dysbioza została powiązana z szeregiem zaburzeń psychicznych, w tym z depresją, lękiem, chorobą afektywną dwubiegunową, a nawet z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Przeprowadzenie testu mikrobiomu jelitowego, takiego jak test mikrobiomu InnerBuddies, pozwala zidentyfikować zaburzenia mikrobiologiczne przyczyniające się do tych problemów zdrowotnych. Wyniki testu mogą kierować spersonalizowanymi strategiami leczenia, takimi jak zmiany diety, ukierunkowane terapie probiotyczne, techniki zarządzania stresem i inne. Wiele badań klinicznych podkreśla wpływ składu mikrobioty na nastrój. Na przykład jedno badanie opublikowane w czasopiśmie "General Psychiatry" wykazało, że pacjenci z depresją mieli istotnie zmienioną mikrobiotę jelitową w porównaniu z osobami zdrowymi. Inne badanie w "Psychiatry Research" zidentyfikowało konkretne rodzaje bakterii związane z objawami lękowymi. Praktyczne zmiany w zachowaniu — takie jak zwiększenie spożycia błonnika, ograniczenie przetworzonej żywności oraz wprowadzenie praktyk redukujących stres — mogą pomóc w przywróceniu równowagi mikrobioty. Łączenie tych zmian stylu życia z wynikami testów mikrobiomu zwiększa ich długoterminową skuteczność i trwałość.

Mikrobiota a zdrowie poznawcze: co testy mikrobiomu mówią o funkcjach mózgu

Poza dobrym samopoczuciem emocjonalnym, mikrobiom jelitowy odgrywa znaczącą rolę w funkcjach poznawczych, takich jak uczenie się, pamięć, uwaga i podejmowanie decyzji. Badania naukowe sugerują, że zdrowy, zróżnicowany mikrobiom związany jest z lepszymi wynikami poznawczymi w różnych grupach wiekowych, obejmując rozwój wczesny oraz wiek starszy. Upośledzenie funkcji poznawczych wiązano ze spadkiem różnorodności mikrobioty, w szczególności z obniżonym poziomem korzystnych bakterii, takich jak Bifidobacteria i Lactobacilli. Te mikroorganizmy produkują metabolity, takie jak krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), które pomagają utrzymać integralność bariery krew–mózg i zmniejszać neurozapalne procesy. Testy mikrobiomu dostarczają danych, które łączą konkretne gatunki bakterii z markerami zdrowia poznawczego. Na przykład test może wykazać niedobór bakterii produkujących maslan (kwas masłowy), SCFA znanego z poprawy plastyczności mózgu i wspierania pamięci. To stwarza możliwość interwencji dietetycznych lub suplementacyjnych mających na celu zwiększenie populacji bakterii produkujących maslan. Kilka badań potwierdza te ustalenia. W artykule z 2021 roku w "Journal of Translational Medicine" badacze zaobserwowali poprawę uczenia się i pamięci u myszy po podaniu określonych szczepów Lactobacillus i Bifidobacterium. Również w badaniach na ludziach zaczęto badać psychobiotyki — probiotyki mające wpływ na zdrowie psychiczne — w kontekście poprawy funkcji poznawczych. Dane z badań mikrobiomu mogą również wyjaśnić, jak starzenie wpływa na spadek funkcji poznawczych. Osoby starsze często wykazują mniejszą różnorodność mikrobioty, co koreluje z chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak choroba Alzheimera. Regularne testowanie może pomóc śledzić zmiany mikrobiomu i wspierać wczesne działania zapobiegawcze. Ostatecznie narzędzia takie jak test mikrobiomu InnerBuddies stanowią cenne źródło do opracowywania spersonalizowanych metod poprawy funkcji mózgu i długoterminowej jasności umysłu.

Wpływ bakterii jelitowych na chemię mózgu i regulację nastroju

Zaburzenia nastroju, takie jak depresja, lęk, a nawet schizofrenia, coraz częściej wiązane są z zaburzeniami równowagi mikrobioty jelitowej. Jednym z głównych mechanizmów, przez które mikrobiom wpływa na nastrój, jest jego wpływ na syntezę i regulację neuroprzekaźników. Serotonina, dopamina i GABA to kluczowe neuroprzekaźniki regulujące nastrój, na które silnie wpływają mikroby jelitowe. Około 90% serotoniny jest produkowane przez komórki enterochromafinowe w przewodzie pokarmowym, a różne szczepy Lactobacillus i Bifidobacterium pomagają syntetyzować zarówno serotoninę, jak i GABA. Zachwianie równowagi tych populacji bakteryjnych może znacząco wpłynąć na równowagę neuroprzekaźników, prowadząc do lub nasilając objawy zaburzeń nastroju. Testy mikrobiomu jelitowego dostarczają jasnego obrazu, które mikroby są w nadmiarze, których brakuje lub są w nieodpowiednich proporcjach. Jeśli na przykład test wykryje niedobór Lactobacillus rhamnosus — szczepu znanego z podnoszenia poziomów GABA — specjaliści mogą zalecić ukierunkowane interwencje, takie jak suplementacja probiotykami lub włączenie pokarmów fermentowanych do diety. Również zapalenie odgrywa znaczącą rolę. Przewlekłe, niskiego stopnia zapalenie jelit wywołane dysbiozą może prowokować stan zapalny w całym organizmie, wpływając na chemię mózgu i zwiększając ryzyko zaburzeń nastroju. Zjawisko to jest czasami opisywane jako związek „przeciekające jelito — przeciekający mózg”. Testy mikrobiomu pozwalają na wczesne wykrycie takich problemów, dając możliwość ich zatrzymania, zanim rozwiną się pełne zaburzenia zdrowia psychicznego. Nutritional psychiatry (psychiatria żywieniowa) rekomenduje obecnie rozważenie mikrobiomu jelitowego jako podstawowego kroku w zarządzaniu depresją i lękiem. Dla osób cierpiących na przewlekłe zaburzenia nastroju, szczególnie oporne na leczenie farmakologiczne, narzędzia takie jak test mikrobiomu InnerBuddies mogą otworzyć nowe możliwości terapeutyczne.

Połączenie mikrobiomu z mózgiem: jak bakterie jelitowe wpływają na szlaki nerwowe

Komunikując się za pośrednictwem dróg nerwowych, endokrynnych, immunologicznych i metabolicznych, bakterie jelitowe wpływają na podstawowe procesy neurologiczne istotne dla zdrowia mózgu. Nerw błędny działa jako główna droga, przez którą mikrobiota jelitowa przekazuje sygnały do mózgu, co czyni go kluczowym uczestnikiem tej neurologicznej rozmowy. Poza produkcją neuroprzekaźników, mikroorganizmy jelitowe wpływają na aktywację mikrogleju, neurogenezę i plastyczność synaptyczną — wszystkie istotne dla kształtowania poznania, nastroju i zachowania. Zakłócenie osi jelito–mózg może nie tylko prowadzić do zaburzeń psychicznych, ale również odgrywać rolę w poważniejszych chorobach neurodegeneracyjnych. Niektóre bakterie produkują lipopolisacharydy (LPS) — cząsteczki, które w wysokich stężeniach zwiększają przepuszczalność zarówno bariery jelitowej, jak i bariery krew–mózg. Skutkuje to nasilonym stanem zapalnym w mózgu, co przyczynia się do chorób takich jak choroba Alzheimera, Parkinsona czy stwardnienie rozsiane. Analiza mikrobiomu może wykryć obecność takich patogennych bakterii, umożliwiając wczesną interwencję. Najnowsze przełomy wskazują również, że mikrobiom może modulować tworzenie się blaszek amyloidowych w chorobie Alzheimera i innych typach demencji. Choć badania trwają, potencjał testów mikrobiomu jako wczesnego markera ryzyka neurologicznego jest ogromny. Testy mikrobiomu od zaufanych źródeł, takich jak InnerBuddies, oferują dogłębny wgląd w potencjalne zagrożenia nerwowe ukryte w naszym przewodzie pokarmowym. Poprzez modulację diety, suplementację i redukcję stresu możemy wspierać korzystne populacje jelitowe i tym samym chronić i wzmacniać strukturę oraz funkcję mózgu.

Wpływ trawienia na zdrowie mózgu: spostrzeżenia z testów mikrobiomu

Zdrowe trawienie jest podstawą efektywnego funkcjonowania mózgu. Niezbędne składniki odżywcze dla pracy mózgu — w tym witaminy z grupy B, kwasy tłuszczowe omega-3, cynk i magnez — są wchłaniane w przewodzie pokarmowym. Mikrobiom jelitowy odgrywa istotną rolę w dostępności i absorpcji tych składników, co czyni jego równowagę kluczową dla odżywienia mózgu. Zaburzenia składu mikrobioty mogą prowadzić do upośledzonego wchłaniania, niedoborów składników odżywczych i nagromadzenia produktów przemiany materii, co negatywnie wpływa na funkcje mózgu. Na przykład niski poziom witamin z grupy B może upośledzać pamięć i koncentrację, podczas gdy niedobór cynku wiąże się z depresją i pogorszeniem funkcji poznawczych. Testy mikrobiomu identyfikują zaburzenia, które zaburzają metabolizm składników odżywczych, umożliwiając korektę niedoborów przez dietę, suplementy lub zmiany stylu życia. Jeśli test wykryje przerost bakterii produkujących szkodliwe gazy lub toksyny, można zastosować ukierunkowane interwencje przeciwbakteryjne w celu zmniejszenia stanu zapalnego i przywrócenia równowagi. Choroby przewodu pokarmowego, takie jak zespół jelita drażliwego (IBS), celiakia i choroba Crohna, wiążą się ze zwiększonym występowaniem lęku i depresji. Wynika to częściowo ze stanu zapalnego ogólnoustrojowego i zaburzonej funkcji bariery jelitowej spowodowanej nierównowagą mikrobioty. Biorąc pod uwagę dobrze udokumentowane powiązanie między integralnością jelit a funkcją mózgu, utrzymanie zdrowia trawienia jest podstawą zachowania jasności umysłu, redukcji zmęczenia psychicznego i poprawy odporności emocjonalnej. Produkty takie jak test mikrobiomu InnerBuddies pozwalają monitorować te zależności i podejmować świadome decyzje, które wspierają nie tylko zdrowie przewodu pokarmowego, ale także witalność poznawczą.

Praktyczne zastosowania testów mikrobiomu dla zdrowia mózgu

Dzięki badaniom naukowym potwierdzającym silne połączenie między mikrobiomem jelitowym a mózgiem, testy mikrobiomu stały się istotnym narzędziem optymalizującym wydajność mentalną i dobrostan. Indywidualne testy mikrobiomu, takie jak oferowany test mikrobiomu InnerBuddies, dostarczają wartościowych danych, które można wykorzystać do tworzenia spersonalizowanych planów leczenia. Personalizacja diety jest jednym z głównych zastosowań. Na podstawie wyników testu można zidentyfikować nietolerancje pokarmowe, preferowane składniki odżywcze oraz produkty sprzyjające korzystnym bakteriom. Włączanie diety bogatej w błonnik, prebiotycznej lub fermentowanej żywności może być szczególnie skuteczne, gdy jest dostosowane do indywidualnego profilu mikrobiomu. Suplementacja probiotyczna również może być zindywidualizowana — zamiast wybierać gotowe mieszanki, wyniki testu mogą skierować cię ku szczepom bakterii znanym z wspierania konkretnych celów zdrowia psychicznego, czy to redukcja lęku, poprawa pamięci, czy zwiększenie odporności na stres. Studia przypadków podkreślają korzyści. Na przykład 35-letnia kobieta z chronicznym zmęczeniem i problemami z pamięcią wykryła w swoim mikrobiomie wysokie poziomy Clostridium difficile oraz niski poziom bakterii produkujących maslan. Po zmianach dietetycznych i określonym reżimie probiotycznym jej objawy uległy znaczącej poprawie. Edukacja i modyfikacja zachowań są kluczem do sukcesu. Łączenie informacji z testów jelitowych z praktykami redukcji stresu — takimi jak joga, uważność i optymalizacja snu — sprzyja kolonizacji korzystnych bakterii i dodatkowo wspiera oś jelito–mózg. W miarę rozwoju badań przyszłość prawdopodobnie przyniesie jeszcze bardziej zaawansowane terapie oparte na mikrobiomie dla zaburzeń neurologicznych. Wczesne testy mogą pomóc przewidzieć depresję, chorobę Alzheimera i inne schorzenia, dając bezprecedensowe możliwości zapobiegania i leczenia.

Podsumowanie: odblokowywanie potencjału mózgu przez zrozumienie mikrobiomu jelitowego

Mikrobiom jelitowy ma znacznie większy wpływ, niż wcześniej sądzono. Od wpływu na poziomy neuroprzekaźników i nastrój po modulowanie pamięci i funkcji poznawczych — twoje mikroby jelitowe są ściśle powiązane z dobrostanem psychicznym. Wyposażenie się w dane spersonalizowane dzięki narzędziom takim jak test mikrobiomu InnerBuddies może pomóc zidentyfikować problemy wpływające na zdrowie mózgu i ukierunkować skuteczne, naturalne strategie poprawy. Dalsze badania w tej dziedzinie mają potencjał zrewolucjonizować sposób leczenia zaburzeń psychicznych, optymalizowania funkcji poznawczych i wczesnego wykrywania chorób neurodegeneracyjnych. Kiedy przejmujesz kontrolę nad zdrowiem jelit, podejmujesz fundamentalny krok na rzecz życiowej witalności mózgu.

Najważniejsze wnioski

• Mikrobiom jelitowy komunikuje się bezpośrednio z mózgiem przez oś jelito–mózg.
• Zaburzenia równowagi bakterii jelitowych mogą powodować zmiany nastroju, lęk i spadek funkcji poznawczych.
• Neuroprzekaźniki kluczowe dla nastroju są produkowane w jelicie i regulowane przez mikrobiotę.
• Testy mikrobiomu jelitowego potrafią wykryć zaburzenia bakteryjne wpływające na zdrowie mózgu.
• Dieta, probiotyki i zmiany stylu życia mogą pomóc przywrócić równowagę mikrobiomu.
• Przewlekłe zapalenie jelit przyczynia się do zaburzeń psychicznych i neurodegeneracji.
• Spersonalizowane interwencje oparte na analizie mikrobiomu są skuteczniejsze.
• Wiek wpływa na różnorodność mikrobioty i funkcje poznawcze — wczesne testowanie pomaga ograniczać ryzyko.
• Zdrowe trawienie zapewnia skuteczne wchłanianie niezbędnych składników odżywczych dla mózgu.
• Testy mikrobiomu są kamieniem węgielnym holistycznych interwencji dla zdrowia mózgu i emocji.

Sekcja pytań i odpowiedzi (Q&A)

Czym jest oś jelito–mózg?

Oś jelito–mózg to sieć komunikacyjna łącząca mózg i jelita poprzez sygnały nerwowe, hormonalne i immunologiczne. Umożliwia dwukierunkową komunikację, co oznacza, że mózg wpływa na jelita i odwrotnie.

Jak zdrowie jelit wpływa na zdrowie psychiczne?

Zaburzenia mikrobioty jelitowej mogą wpływać na produkcję neuroprzekaźników regulujących nastrój, takich jak serotonina i GABA, co zwiększa ryzyko lęku, depresji i innych zaburzeń nastroju.

Czy bakterie jelitowe mogą wpływać na pamięć i funkcje poznawcze?

Tak, niektóre korzystne bakterie poprawiają funkcje poznawcze poprzez redukcję neurozapalnych procesów, wspieranie syntezy neuroprzekaźników i poprawę wchłaniania składników odżywczych — wszystkie te czynniki są niezbędne dla funkcji mózgu.

Czy testowanie mikrobiomu jest przydatne dla zdrowia mózgu?

Zdecydowanie. Testy identyfikują zaburzenia, przerosty lub niedobory szczepów bakteryjnych, które mogą wpływać na nastrój, poznanie i ryzyko neurologiczne. Informują o spersonalizowanych strategiach interwencyjnych.

Czego mogę oczekiwać po teście mikrobiomu, takim jak ten od InnerBuddies?

Otrzymasz szczegółowy raport o profilu bakterii jelitowych, poziomie różnorodności i praktyczne wskazówki dotyczące diety, probiotyków i zmian stylu życia.

Czy probiotyki mogą poprawić zdrowie psychiczne?

Niektóre szczepy, zwane psychobiotykami, wykazały poprawę objawów lęku, depresji i stresu. Ich skuteczność wzrasta, gdy są dobierane na podstawie indywidualnych wyników mikrobiomu.

Jak neuroprzekaźniki łączą mikrobiom jelitowy z mózgiem?

Mikroby pomagają w syntezie neuroprzekaźników, takich jak serotonina, dopamina i GABA, które regulują nastrój i funkcje poznawcze.

Jakie zmiany stylu życia wspierają oś jelito–mózg?

Dieta bogata w błonnik, regularne ćwiczenia, odpowiednia ilość snu i zarządzanie stresem sprzyjają zdrowemu mikrobiomowi jelitowemu i lepszemu połączeniu z mózgiem.

Czy złe trawienie może wpływać na funkcje mózgu?

Tak, nieprawidłowe trawienie może prowadzić do złego wchłaniania składników odżywczych i zapalenia jelit, co oboje przyczynia się do pogorszenia funkcji poznawczych i niestabilności emocjonalnej.

Czy bakterie jelitowe biorą udział w chorobach neurodegeneracyjnych?

Wschodzące badania łączą zmiany składu mikrobioty z chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak Alzheimer i Parkinson, głównie poprzez przewlekłe zapalenie i produkcję toksyn.

Jak szybko mogę zauważyć poprawę po przywróceniu zdrowia jelit?

Zależy to od osoby, ale wiele osób zgłasza poprawę nastroju, większą klarowność myślenia i lepszą koncentrację w ciągu kilku tygodni od wprowadzenia zmian opartych na wynikach mikrobiomu.

Co to jest dysbioza?

Dysbioza oznacza zaburzenie równowagi społeczności mikrobiologicznej jelit, często charakteryzujące się dominacją szkodliwych bakterii nad korzystnymi.

Które bakterie jelitowe są korzystne dla zdrowia mózgu?

Rodziny Bifidobacteria i Lactobacilli są dobrze znane ze swoich pozytywnych efektów na nastrój, funkcje poznawcze i produkcję neuroprzekaźników.

Czy dzieci mogą skorzystać z testowania mikrobiomu?

Tak, analiza mikrobiomu może wspierać diagnostykę rozwojową i interwencje, zwłaszcza w przypadku problemów behawioralnych lub neurologicznych.

Jak często powinienem badać mój mikrobiom?

Zaleca się testowanie raz do dwóch razy w roku, aby monitorować zmiany, zwłaszcza jeśli zarządzasz problemami zdrowia psychicznego lub wprowadzasz zmiany diety.

Ważne słowa kluczowe

• mikrobiom jelitowy
• testowanie mikrobiomu jelitowego
• oś jelito–mózg
• zdrowie mózgu
• regulacja nastroju
• funkcje poznawcze
• probiotyki i zdrowie mózgu
• dysbioza
• mikrobiota a zdrowie psychiczne
• neuroprzekaźniki produkowane przez bakterie jelitowe