De darmmicrobiota, ook wel darmflora genoemd, is een verzameling micro-organismen, waaronder bacteriën, virussen, archaea en schimmels, die in het spijsverteringskanaal van mensen leven. Wetenschappers hebben berekend dat er 100 biljoen microben in het menselijk lichaam leven, waarvan de meeste in onze darmen. Deze microben vormen de darmmicrobiota en spelen een cruciale rol in de menselijke gezondheid. Er zijn maar liefst 1.000 soorten bacteriën in de menselijke darmmicrobiota, hoewel elk individu tussen de 250 en 300 soorten heeft.

Het darmmicrobioom bestaat uit biljoenen micro-organismen en hun genetisch materiaal die in de darmen leven. Beschouw je darmmicrobioom als een enorme gemeenschap van biljoenen bacteriën en schimmels die in elke hoek van het maag-darmkanaal voorkomen en invloed hebben op de stofwisseling, het gewicht, de vatbaarheid voor ziekten, het immuunsysteem, de eetlust en het humeur. Van de kleine organismen zijn de bacteriën die in je darmen leven het meest bestudeerd. De meeste daarvan hebben gunstige eigenschappen voor onze gezondheid, waaronder je immuunsysteem, maar andere bacteriën kunnen verstoringen van dergelijke mechanismen veroorzaken en als bijgevolg een bedreiging vormen voor je gezondheid.

Alles bij elkaar wegen de organismen van je darmmicrobiota ongeveer 1-2 kg. Zie het als een extra orgaan dat een vitale functie speelt in jouw gezondheid, immuunsysteem en algemeen welzijn. Wetenschappers zijn het ook eens over de heilzame activiteiten die door je darmmicrobiota worden uitgeoefend en blijven de relatie onderzoeken die de overvloed aan organismen kan hebben met de belangrijkste functies van de mens, zoals stofwisseling, voeding, fysiologie en dus gezondheid.

Het is onnodig om te zeggen dat het leven zonder deze micro-organismen anders en waarschijnlijk behoorlijk moeilijk zou zijn. Deze bacteriën zijn een van de eerste organismen waarmee je in contact komt. Ze beginnen in ons lichaam te vestigen zodra we geboren worden en vormen uiteindelijk onze darmmicrobiota. Wij ontwikkelen dynamisch met hen mee. Sommige micro-organismen zullen in onze vroege dagen meer aanwezig zijn, terwijl andere zich later in het leven ontwikkelen. Naarmate we groeien, past onze darmmicrobiota zich mee aan. Ze zullen gedurende ons hele leven aanwezig zijn en onze gezondheid beïnvloeden. Het leren kennen van de micro-organismen waaruit onze darmmicrobiota bestaat, kan ons dus helpen een langdurige en gezonde relatie met hen op te bouwen. Onderzoekers zijn het er ook over eens dat het garanderen van een grotere diversiteit van de darmmicrobiota gunstig kan zijn voor onze gezondheid en welzijn. Dit garandeert een harmonieus evenwicht waardoor de bacteriën die de darmmicrobiota vormen, veel belangrijke functies in ons lichaam kunnen vervullen.

Waarom is de darmmicrobiota belangrijk?

De darmmicrobiota is het onderwerp van diepgaande studies op veel gebieden, omdat deze verreikende effecten op het lichaam heeft, variërend van cognitie, gedrag, eetlust, stofwisseling, immuniteit en spijsvertering (de lijst gaat maar door). Onderzoekers hebben ontdekt dat de genen van bacteriën in onze darmen, het darmmicrobioom, 150 keer groter zijn dan die van mensen, wat betekent dat onze bacteriën meer genen dragen dan onze menselijke cellen. Onderzoek toont aan dat darmmicroben ons ten goede komen door vitamines te produceren, de groei van schadelijke bacteriën te voorkomen, het immuunsysteem te trainen en onverteerbaar voedsel (energiesubstraten) te fermenteren. De darmmicrobiota speelt ook een cruciale rol bij de weerstand tegen een overgroei in de darmen van populaties van buitenstaanders die anders ziekten zouden veroorzaken: 'goede' bacteriën concurreren met 'slechte' bacteriën. En sommige scheiden zelfs ontstekingsremmende stoffen af.

Dankzij een aanzienlijk aandeel in onze darmen en ons hele lichaam is de darmmicrobiota onder andere een van de belangrijkste toezichthouders voor het welzijn van mensen. De darmmicrobiota is betrokken bij verschillende gunstige mechanismen voor de gastheer. Enkele van de meest bekende zijn het waarborgen van de integriteit (of barrière) van de darmwand, het leveren van voedingsstoffen, vitamines en een energiebron en het beschermen tegen ziekteverwekkers. Bovendien is de darmmicrobiota cruciaal voor ons immuunsysteem. Bovendien is de darmmicrobiota verantwoordelijk voor het afbreken van onverteerbaar voedsel en het produceren van zogenaamde korte keten vetzuren (Short Chain Fatty Acids, SCFA’s), stofjes die gezond voor je zijn. Daarvan zijn acetaat, propionaat en butyraat de belangrijkste geproduceerde stofjes en deze zijn betrokken bij processen die de homeostase (= het interne milieu) van ons lichaam reguleren. Microbieel geproduceerde SCFA's vormen bijvoorbeeld de belangrijkste energiebron van de epitheelcellen (= dekweefsel cellen) van de dikke darm (die de binnenkant van buitenaf beschermen), hebben ontstekingsremmende eigenschappen, bevorderen de darmbarrièrefunctie en zijn betrokken bij lipiden- en glucosemechanismen in de lever.

Welke factoren beïnvloeden de darmmicrobiota?

Vanaf de dag dat we geboren worden, worden we blootgesteld aan verschillende prikkels. De omgeving waarin we leven, het voedsel dat we eten en de mensen, maar ook onze huisdieren waarmee we omgaan, zijn samen belangrijke bepalende factoren voor de algehele diversiteit en samenstelling van de darmmicrobiota. Deze factoren, en meer, kunnen onze darmmicrobiota vormen. Factoren die een aanzienlijke impact hebben op de samenstelling van je darmmicrobiota zijn:

- Geboren worden via een natuurlijke bevalling of een keizersnede

- Borstvoeding of flesvoeding krijgen

- Vroege blootstelling aan antibiotica

- Wonen op het platteland

- Leven met huisdieren

- Diversiteit in je dieet

- Gezonde en actieve levensstijl

Afwijken van deze factoren kan leiden tot een minder diverse darmmicrobiota, hoewel de wijze van bevalling, of we nu borstvoeding kregen of antibiotica nodig hadden, factoren zijn die we niet onder controle hadden.

Maar ontmoedig jezelf niet nu al, want verschillende factoren hebben een grote invloed op de diversiteit van onze darmmicrobiota. Beginnen met het beïnvloeden van je darmmicrobiota door darmvriendelijke maatregelen te implementeren en het evenwicht in de darmgezondheid te waarborgen zijn de acties die we misschien willen omarmen.

Een van de meest onderschatte factoren, die toch een belangrijke bijdrage levert aan het laten bloeien van de darmflora, is wat het dieet inhoudt. Wetenschappers ontdekten dat de micro-organismen die in de darmen leven voedsel dat door het bovenste spijsverteringskanaal gaat, intact kunnen verteren. Deze voedingsmiddelen zijn resistent tegen vertering en vormen het belangrijkste substraat van de poel van micro-organismen. Via een proces dat bacteriële fermentatie wordt genoemd, worden nuttige stofjes geproduceerd en in het lichaam opgenomen om gezondheidsfuncties uit te oefenen. Deze bijproducten van de fermentatie van menselijke bacteriën kunnen niet door het lichaam alleen worden geproduceerd, maar hebben complexe mechanismen nodig die worden bestuurd door de darmmicrobiota. De bacteriën die we in de darmen herbergen, zijn bijzonder efficiënt in het produceren van deze heilzame stoffen als ze worden gevoed met het juiste voedsel. Een voorbeeld van dergelijke voedingsmiddelen zijn groenten. Groenten zijn bijzonder rijk aan vezels, een stof die de spijsvertering tegengaat en uiteindelijk de dikke darm bereikt, waar de bacteriën het kunnen gebruiken als substraat voor de productie van metabolieten.

Wonen op het platteland draagt ​​ook bij aan de vorming van de darmmicrobiota. Omdat we omringd zijn door een diverser ecosysteem, en dus blootgesteld zijn aan een andere overvloed aan micro-organismen, is het mogelijk om de microbiële gemeenschap te verspreiden. Huisdieren helpen ook om blootgesteld te worden aan verschillende bacteriën die als nuttig worden beschouwd om de darmgemeenschap verder te helpen verspreiden.

Naast deze factoren is een actieve levensstijl verantwoordelijk voor het positief laten bloeien van het darmecosysteem. Bij fysieke activiteiten komt serotonine vrij (een neurotransmitter die bekend staat als het ‘gelukshormoon’) dat helpt de darmintegriteit te behouden, naast andere belangrijke gezondheidsbevorderende eigenschappen die voortkomen uit een regelmatige trainingsroutine. Dit artikel is bedoeld om je een overzicht en een snelle momentopname te geven van enkele van de talloze functies die worden uitgeoefend door je vrienden, de kleine organismen die je darmmicrobiota vormen en die je hele leven met je samen hebben geleefd.

Referentie

1. Afzender, R., Fuchs, S., & Milo, R. (2016). Herziene schattingen voor het aantal menselijke en bacteriële cellen in het lichaam. PLoS-biologie, 14(8), e1002533. https://doi.org/10.1371/journal.pbio.1002533
2. Integratief HMP (iHMP) Research Network Consortium (2014). Het Integrative Human Microbiome Project: dynamische analyse van microbioom-gastheer-omics-profielen tijdens perioden van menselijke gezondheid en ziekte. Celgastheer en microbe, 16(3), 276–289. https://doi.org/10.1016/j.chom.2014.08.014
3. Hill, CJ, Lynch, DB, Murphy, K., Ulaszewska, M., Jeffery, IB, O'Shea, CA, Watkins, C., Dempsey, E., Mattivi, F., Tuohy, K., Ross, RP, Ryan, CA, O 'Toole, PW, en Stanton, C. (2017). Evolutie van de samenstelling van de darmmicrobiota vanaf de geboorte tot 24 weken in het INFANTMET-cohort. Microbioom, 5(1), 4. https://doi.org/10.1186/s40168-016-0213-y
4. Bell, V., Ferrão, J., Pimentel, L., Pintado, M., & Fernandes, T. (2018). Eén gezondheid, gefermenteerd voedsel en darmmicrobiota. Voedingsmiddelen, 7(12), 195.